ROZWÓJ MOWY DZIECKA

ROZWÓJ MOWY DZIECKA – CO POMAGA, A CO SZKODZI,

CZYLI TELEWIZOR KONTRA KSIĄŻKA

Drodzy Rodzice, powszechnie wiadomo, że kontakt dziecka z urządzeniami wysokiej technologii ma na maluchy zły wpływ i należy ograniczać do absolutnego minimum czas dziecka spędzony przed ekranem. Ze względu na troskę o prawidłowy rozwój dzieci przedszkolnych – a w tym rozwój ich mowy- poniżej opisane zostały konkretne przykłady niekorzystnego działania smartfona, komputera i telewizora na dziecko.

Najbardziej wyraźnym skutkiem używania urządzeń elektronicznych przez dzieci jest pogorszenie się funkcjonowania narządu wzroku, jednak warto przyjrzeć się funkcjonowaniu organu nadrzędnego – mózgu. Mózg składa się z dwóch półkul (prawej i lewej). Prawa półkula odpowiedzialna jest za odbieranie i przetwarzanie bodźców niejęzykowych (dźwięki, obrazy). Lewa półkula odpowiada za odbieranie i tworzenie bodźców językowych (mowa). Dziecko wystawione na działanie wysokich technologii staje się przestymulowane bodźcami prawopółkulowymi (szybko zmieniające się, migające obrazy, różnorodne dźwięki), jego mózg nie ma możliwości wyłapywania i reagowania na lewopółkulowe bodźce językowe. W konsekwencji takiego działania, mózg broni się przed przestymulowaniem, więc lewa półkula zaczyna być blokowana przez prawą – to dlatego mowa dzieci rozwija się z opóźnieniem. Wówczas dziecko słyszy mowę napływającą z otoczenia, jednak nie zostaje ona przetworzona w wyższych polach układu nerwowego. Dziecko sprawia wrażenie ignorowania mowy, którą można w takiej sytuacji porównać do nic nieznaczących zbitek sylabowych.

Włączony telewizor (również ten działający w tle) szkodzi koncentracji, działając niekorzystnie na proces nabywania słownictwa przez dziecko, gdyż zaburza on wszelkie interakcje na linii rodzic – dziecko. Odbiornik działa jak audiowizualny rozpraszacz, zaburzając procesy skupiania uwagi.

Telewizor wytwarza pole elektromagnetyczne, zaburzające jakość snu, powoduje też wysyłanie do mózgu sygnału hamującego uwalnianie melatoniny – hormonu odpowiedzialnego za regulację dobowego cyklu snu i czuwania – dlatego dzieci wystawione na ciągłe jego działanie budzą się mniej wyspane. Kontakt z telewizorem lub smartfonem przed snem, zaburza rytm dobowy dziecka, powodując kłopoty nie tylko z zasypianiem wieczorem, ale także z pamięcią i koncentracją uwagi na zajęciach przedszkolnych. Telewizor w nadmiarze w dłuższej perspektywie może wywołać u przestymulowanego dziecka problemy związane z depresją, różne nerwice, stany lękowe. Wysokie technologie uzależniają i alienują dziecko.

Jak najprościej zadbać o rozwój kompetencji komunikacyjnych dziecka? Czytajmy codziennie. Czytanie pobudza szlaki neuronalne w mózgu do większej aktywności, a słuchanie bajek czytanych przez rodzica wzmacnia u dziecka pamięć krótkotrwałą i koncentrację, rozwija wyobraźnię, myślenie analityczne, myślenie przyczynowo skutkowe, zdolności komunikacyjne i spostrzegawczość, wzbogaca zasób słownictwa, kształtuje ważne dla mowy funkcje słuchowe: uwagę i pamięć słuchową, buduje kreatywność, pobudza do aktywności językowej, uczy poprawnego budowania dłuższych form wypowiedzi. Ponadto, czytanie dzieciom stymuluje i wspomaga rozwój mowy, dostarczając wiedzy o otoczeniu oraz uspokaja.

mgr Aleksandra Nowosad – Logopeda

PROPOZYCJE ĆWICZEŃ MOTORYKI ARTYKULACYJNEJ

Drodzy Rodzice, systematyczne ćwiczenia logopedyczne w domu są kluczem do sukcesu w procesie nauki poprawnej wymowy. W terapii logopedycznej ważne jest, by podążać za dzieckiem, poznać jego mocne strony, a także zainteresowania. Zaciekawione dziecko znacznie chętniej będzie powtarzało zadany materiał. Poniżej znajdą Państwo ćwiczenia, mające na celu usprawnienie motorykę narządów artykulacyjnych: warg, języka i policzków. Ćwiczenia te mają formę historyjek. Zależnie od tematu danej opowieści, buzia dziecka zamienia się w: domek, wymagający remontu i sprzątania, ogród zoologiczny pełen dzikich zwierząt, wielką lokomotywę lub akwarium z rybkami.

ĆWICZENIE 1. DOMEK KRASNOLUDKA

Pewnego dnia Krasnoludek postanowił zrobić remont w swoim domku. Najpierw zwinął dywan (staramy się zwinąć język w rurkę). Następnie namoczył pędzel w farbie (czubek języka dotyka dna jamy ustnej za dolnymi siekaczami) i pomalował ściany (malujemy językiem wnętrze policzków). Znów namoczył pędzel (czubek języka dotyka dna jamy ustnej za dolnymi siekaczami) i ozdobił sufit kreskami i kropkami (czubek języka dotyka podniebienia – żuchwa jest opuszczona i nieruchoma). Krasnoludek wkręcił żarówki (czubek języka kręci kółka po podniebieniu – żuchwa jest opuszczona i nieruchoma), powycierał kurz z półeczek (czubek języka dotyka każdego zęba przy otwartych ustach), wytrzepał dywan (kląskamy) i zawiesił firanki (zakrywamy szerokim językiem górną wargę). Zostało tylko pozamiatać schody (język wysunięty na brodę) i domek jest jak nowy.

ĆWICZENIE 2. WYCIECZKA DO ZOO

Dziś wyruszamy do ogrodu zoologicznego. Od razu dostrzegamy małpy skaczące raz na prawą, raz na lewą gałąź drzewa (język dotyka raz lewego, raz prawego kącika ust). Dalej czai się krokodyl z ogromną paszczą (czubek języka dotyka każdego zęba przy otwartych ustach). Za krokodylem mieszkają wielbłądy z garbami (czubek języka opiera się o dolne siekacze, grzbiet języka wysuwa się do przodu). Nad wielbłądami fruwają kolorowe papugi (robimy dziobek z warg i przesuwamy na lewo i prawo). W błotku chlapie się duży hipopotam (nabieramy powietrze w policzki), a nieopodal wije się wąż (język zatacza kółka dookoła ust) i zerka na zebrę, która wesoło biega w zagrodzie (kląskamy). To bardzo ciekawe zoo.

ĆWICZENIE 3. LOKOMOTYWA

Jedziemy na wycieczkę pociągiem, ale najpierw sprawdzamy stan techniczny pojazdu. Sprawdzamy światła i polerujemy je (zakrywamy szerokim językiem górną wargę, a następnie przesuwamy język na boki). Patrzymy, czy dach nie przecieka i łatamy dziury (czubek języka kręci kółka po podniebieniu – żuchwa jest opuszczona i nieruchoma). Liczymy dokładnie wagony (czubek języka dotyka każdego zęba przy otwartych ustach). Sprawdzamy wszystkie koła (wypychamy policzki językiem po lewej i po prawej stronie). Pociąg powoli rusza (parskamy). Najpierw jedzie pod górę (czubek języka dotyka wałka dziąsłowego za górnymi siekaczami przy otwartych ustach), a następnie zjeżdża z górki i hamuje (czubek języka opiera się o dolne siekacze, grzbiet języka wysuwa się do przodu). To była świetna podróż.

ĆWICZENIE 4. AKWARIUM

Zakładamy domowe akwarium. Najpierw przygotowujemy duże naczynie (otwieramy buzię), a następnie wycieramy je z kurzu, który zebrał się na dnie (czubek języka dotyka dna jamy ustnej za dolnymi siekaczami) i na ściankach (malujemy językiem wnętrze policzków). Wsypujemy do naczynia piasek za pomocą łopatki (szeroki język kieruje się na dno jamy ustnej, unosimy jego brzegi na kształt łopatki/miseczki), a następnie sadzimy wysokie roślinki wodne (czubek języka dotyka wałka dziąsłowego za górnymi siekaczami przy otwartych ustach). Możemy wlać wodę rurką (staramy się zwinąć język w rurkę) i włączyć pompkę z tlenem (nabieramy noskiem powietrze w policzki i wypuszczamy). Zapraszamy do akwarium rybki (robimy dziobek z policzków) i koniki wodne (kląskamy). To piękne akwarium.